Oogziekte van Graves

Oogklachten komen vaak voor bij schildklierpatiënten. Gelukkig komt de oogziekte van Graves niet voor bij alle schildklieraandoeningen. De oogziekte zie je eigenlijk alleen bij de auto-immuunziekten van de schildklier. Voornamelijk bij de ziekte van Graves, maar soms ook bij de ziekte van Hashimoto.

De oogziekte van Graves noem je met een moeilijk woord Graves’ oftalmopathie. Afgekort ook wel GO.

De ernst van Graves’ oftalmopathie (GO) varieert sterk, van mild tot zeer ernstig. Meestal zijn beide ogen in gelijke mate aangedaan, maar 15% van de patiënten heeft een unilaterale GO (= één oog is aangedaan).

Bron: NIV-Richtlijn Schildklierfunctiestoornissen, pagina 75 en verder

Opmerking Schildkliertje: van onderstaande cijfers geeft de NIV-richtlijn geen bronnen.

Van alle patiënten met GO heeft zo’n 87% ook Graves’ hyperthyreoïdie:
  • in deze groep wordt GO in 20% klinisch manifest vóór de Graves’ hyperthyreoïdie,
  • in 40% gelijktijdig met de Graves’ hyperthyreoïdie en
  • in 40% ná de Graves’ hyperthyreoïdie.

Niet alle patiënten met Graves’ hyperthyreoïdie krijgen de klinische verschijnselen van GO: slechts 5-15% ontwikkelt ernstige GO met een duidelijk zichtbare oogafwijking met klachten, bij 30-40% blijft de GO mild van aard.

Van alle GO patiënten heeft 3-6% een primaire hypothyreoïdie en is 10% euthyreoot. TSH-receptorantistoffen zijn doorgaans bij hen aanwezig. Bij hypothyreote GO moet men in de follow-up vaak de thyroxine medicatie staken omdat er een hyperthyreoïdie ontstaat. Bij patiënten met euthyreote GO ontstaat bij ongeveer 25% binnen enkele jaren alsnog hyperthyreoïdie.

Tips


Klachten en symptomen

Beginstadium

  • Zwelling rond de oogkas en oogleden
  • Roodheid, branderigheid
  • Snel tranende ogen
  • Lichtschuwheid (zonlicht is irritant)
  • Vermoeidheid van de ogen
  • Gevoel alsof er zand in de ogen zit
  • Wazig zien

Later stadium

  • Dubbelzien
  • Verminderd gezichtsvermogen
  • Uitpuilend(e) oog/ogen (exophthalmus)

Veel patiënten met de ziekte van Graves hebben een starende of schrikachtige uitdrukking. Het bovenooglid is dan wat teruggetrokken. Dit verdwijnt wanneer de schildklierfunctie weer normaal is.

Operatie en oogziekte

Meestal en bij voorkeur wordt pas definitief behandeld, met een operatie, als de schildklierziekte tot rust is gekomen. Operatieve correcties kunnen bestaan uit een:
  • oogkas-verruimende operatie (orbita-decompressie)
  • oogspieroperatie
  • ooglidcorrectie

Bij sommige patiënten ontstaat vrij snel een daling van het gezichtsvermogen. In die gevallen is ‘acute decompressie’ nodig. Onder decompressie versta je een operatie waarbij een deel van de inhoud van de oogkas, gelegen achter de oogbol wordt verwijderd. Er ontstaat dan meer ruimte voor het oog.

Medicijnen bij de oogziekte van Graves

Wanneer bij de oogziekte van Graves ook sprake is van hyperthyreoïdie, wordt eerst de schildklierwerking aangepakt. Dat kan met medicijnen, radioactief jodium of een operatie.

Bij de oogziekte van Graves worden gebruikt:
  • corticosteroïden
  • cyclosporine
  • kunsttranen
  • selenium

Corticosteroïden

Corticosteroïden zijn bijnierschorshormonen. Ze remmen ontstekingen en onderdrukken de afweer. Ze hebben veel bijwerkingen. Bij de oogziekte gaat het om de bijnierschorshormonen prednison en prednisolon. Tegenwoordig wordt bij (matig) ernstige klachten deze middelen bij voorkeur per infuus toegediend. Dit werkt effectiever en geeft minder bijwerkingen. Tabletten, capsules en zetpillen worden steeds minder voorgeschreven.

Cyclosporine

Cyclosporine onderdrukt immuunreacties. Het wordt wel gebruikt samen met prednison. Deze combinatie is effectiever en de kans op bijwerkingen is kleiner dan een behandeling met alleen prednison.

Kunsttranen

Mensen met de oogziekte van Graves hebben vaak problemen met traanvocht. Zij krijgen kunsttranen voorgeschreven. Kunsttranen doen wat het eigen traanvocht doet: de ogen beschermen en bevochtigen.

Selenium

In de NIV-Richtlijn Schildklierfunctiestoornissen (revisie 2012) wordt aangegeven dat selenium effectief lijkt bij milde GO in termen van verbetering van de kwaliteit van leven en conditie van de ogen (oogleden, proptosis en beweeglijkheid oogspier).

Meer informatie



Reacties

Anoniem zei…
Alle symptomen zoals ze hierboven zijn besproken heb ik allemaal gehad. Ik heb graves nu al ongeveer 4 jaar. Mijn ogen blijven tranen en kunnen niet tegen hard licht en zon. Als ik moe ben zwellen bovenste en onderste ooglid en dat belemmerd mijn zicht. Ik kom van ver maar het zal nog een tijdje duren voordat ik helemaal genezen ben en zelfs dat zal misschien nooit gebeuren.
Anoniem zei…
Het zelfde verhaal voor mij als hier boven beschreven van anoniem...
Alle operaties ondergaan in UMC Utrecht maar je blijft veel klachten houden er zijn goede maar ook slechte dagen en daar wordt je soms een beetje moedeloos van...
Corrie zei…
Ik ben sinds ruim 2 jaar sk patient, toen het ontdekt werd was de sk te snel, maar had ik al een jaar leek het, zand in mijn ogen. Fel licht verdraag ik al jaren niet. Bij zonnig weer sluit ik al mijn luiken direct.Ik heb deze klachten nooit gemeld, want wist niets van het verband met de sk. Na de slok 2 jr. geleden lijkt het of ik te droge ogen heb, geen zandgevoel! en of er een vuil vliesje voor zit, vaak zijn mijn oogleden opgezwollen, maar zowel het wazig zien als de zwelling worden in de loop van de dag minder. Zou dit op iets wijzen, of is het te twijfelachtig?
Laura zei…
Corrie, het beste kun je naar je huisarts gaan. Leg het hem/haar eens voor.
Unknown zei…
Ziekte van Hashimoto hier en vaak gevoel van zand in ogen en wazig zien. Ik denk/dacht dat dat aan mijn lenzen ligt... Voorleggen aan arts of toch de schuld bij de lenzen leggen?
Laura zei…
Je kunt het altijd voorleggen aan een oogarts.
Anoniem zei…
In 2007 ziekte van graves 2009 geopereed aan m'n schildklieren .
Ik durf geen (oog) operatie .
Wie kan mij daar helpen , welke arts raden jullie mij aan.
Ik heb 2000 een decompressie in Rotterdam gehad als 1 van de eersten.
Helaas is 1 oog minder diep waardoor ik 1 groot oog en 1 "normaal" heb.
In de loop der jaren is dat alleen maar erger geworden. Aan meer uitpuilende oog heb ik weer veel klachten, vooral een tranend oog, het gevoel van zand in het oog en een erg vermoeid oog. Is het mogelijk om een 2e decompressie te kunnen hebben en zoja, wordt het vergoed door de zorgverzekeraar?
Laura zei…
Beste familie Scheper, ik durf daar niets over te zeggen. Mijn advies: maak een afspraak bij het Oogziekenhuis.